02 sierpnia 2020 r. grupa rowerowa z klubu 4R przy PTTK w Olsztynie wyruszyła do Reszla w celu odkrywania uroków przyrodniczych i turystycznych Warmii. Jest to kontynuacja cyklu wycieczek pod hasłem "Poznajemy Nasz Region". Pomysłodawcą i współorganizatorem wycieczki była kol. Anna Kuźmowicz.

Członkowie klubu 4R spotkali się ok. godz. 9 na parkingu przy Zamku Biskupów Warmińskich w Reszlu. Po przywitaniu uczestników rozpoczęła się zwiedzanie zamku a następnie wejście na wieżę widokową i podziwianie panoramy mista i okolic. Następnie uczestnicy ruszyli na trasę rowerową Reszel – Łężany – Samławki – Małdyty – Czarnowiec – Reszel. Grupa przejechała dystans 35 km.

Reszel to leżące na Warmii miasto, które jako pierwsze przystąpiło do Międzynarodowego Stowarzyszenia Miast Cittaslow. W 1241 roku wojska krzyżackie zdobyły gród pruskiego plemienia Bartów, który w tym czasie nosił staropruską nazwę Resel (Reszel).
Ciekawostki związane z Reszlem to m.in.:
–    21.08.1811 r. w Reszlu miał miejsce ostatni w Królestwie Prus, a także w Europie, przypadek spalenia czarownicy na stosie. Ofiarą była Barbara Zdunk. Oskarżono ją jednak  nie tylko o czary, ale przede wszystkim o podpalenie, bowiem w 1807 roku na zamku miał miejsce pożar, którego przyczyny pozostają niejasne. Proces trwał 3 lata. Sprawa winy budziła kontrowersje, jednak sąd w Królewcu zatwierdził wyrok. Przed spaleniem skazaną uduszono.
–    W 1910 roku w firmie Fredrich Fest w Reszlu wyprodukowano samolot według projektu inżyniera Bloessa z Kętrzyna. Maszyna była jednopłatowcem z silnikiem o mocy 50 km.

Zabytki Reszla:
1)    Zamek Biskupów Warmińskich – zbudowany w latach 1350-1401, na planie kwadratu, z dziedzińcem wewnętrznym i krużgankami. Część mieszkalna znajdowała się w skrzydłach południowym i wschodnim, pozostałe boki zamykał mur kurtynowy. W narożniku północno-zachodnim znajduje się wieża, obecnie nakryta dachem, wcześniej zwieńczona była blankami. Wieża bramna z zachowanymi do dzisiaj prowadnicami bron znajduje się w zachodniej części zamku. Drewnianą strażnicę krzyżacką wzniesiono już około 1241 r. Przebudowa przeprowadzona w latach 1505-1530 dostosowała umocnienia zamku do broni palnej. Wzniesiono dodatkowy mur obronny z bastelami od strony północnej i zachodniej. Umocnienia zamku połączono z umocnieniami miasta. W 1648 i 1704 zamek został dwukrotnie splądrowany przez wojska szwedzkie. Rozebrano też w tym czasie część murów obronnych. Po I rozbiorze Polski został zamieniony na więzienie. Dwa pożary w pierwszych latach XIX wieku spowodowały zniszczenia m.in. wieży głównej. Obiekt został opuszczony na kilkanaście lat. W 1822 przekazano go gminie ewangelickiej, która poczyniła w nim kolejne prace remontowe. Przebudowano skrzydło południowe na zbór, zmieniono elewacje m.in. dobudowano szczyt z sygnaturką. Rozebrano krużganki, a w skrzydle wschodnim umieszczono szkołę. W 1931 dokonano odbudowy wież zamkowych, w salach utworzono muzeum. Gruntowny remont został przeprowadzony w latach 1976-1985. Obecnie w zamku znajduje się hotel, a w miejscu dawnej kaplicy ewangelickiej powstała w latach osiemdziesiątych galeria sztuki współczesnej.

Na Zamku mogliśmy zobaczyć średniowieczne narzędzia tortur, które zadziwiały pomysłowością i okrucieństwem. Ból zadawany owymi narzędziami, zanim doprowadził do śmierci, musiał być okrutnie dotkliwy. Wśród  eksponatów można zobaczyć m.in.: „Fotel Czarownic”, „Żelazną Dziewicę”, „Kołyskę Judasza” oraz „Torturę Wody”. Ekspozycja daje również szansę do zadumy nad kondycją ludzkości w naszych czasach. Według Amnesty International tortury są wciąż  stosowane w ponad 70 krajach na świecie.
Dodatkową atrakcją jest Sala Rycerska, gdzie można podziwiać zbroje (m.in. zbroje mitycznego Króla Artura), broń białą (m.in. legendarny miecz Excalibur), broń palną oraz wiele innych eksponatów.

2) Kościół farny pw. św. Piotra i Pawła – budowę rozpoczęto w 1348 (lub w 1360), wzmiankowany w dokumentach w 1402 początkowo była to trójnawowa hala bez prezbiterium, z okazałą wieżą od strony zachodniej oraz zakrystią i kruchtą od strony północnej. Kościół uległ znacznemu zniszczeniu w pożarze z 1774. Kolejny pożar zniszczył odbudowany kościół w 1806 – spłonęły m.in. obrazy. Kolejną odbudowę poprowadzono pod nadzorem miejskiego architekta – Joachima Sadrozińskiego, który zaprojektował także nowy hełm wieży z latarnią (1837). Wnętrze ponownie wyposażono w latach 1822-1843. Wykonawcami sprzętów byli miejscowi rzemieślnicy: Wilhelm i Karol Ludwig Biereichelowie. W ołtarzu głównym znajduje się obraz patronów kościoła, autorstwa Antoniego Jana Blanka, który był profesorem sztuk pięknych na Uniwersytecie Warszawskim, a pochodził z Warmii. Do 1945 w kościelnym skarbcu przechowywano kilka wartościowych, gotyckich sprzętów liturgicznych, w tym krzyż relikwiarzowy z ok. 1400, reklikwiarz św. Piotra z XVI w., kielich ufundowany przez biskupa Łukasza Watzenrodego z ok. 1500.

W kościele jest możliwość wejścia na zabytkową wieżę widokową o wysokości 51,2 metra. Oczywiście na wieży byliśmy. Czekało na Nas do pokonania ponad 200 schodów, ale było warto, ponieważ widoki na panoramę Reszla i okolic były niesamowite. Idąc na wieżę można zobaczyć zabytkowy mechanizm zegara z 1913 oraz dzwony kościelne.

3) Cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego z XVIII wieku (do zmiany tytułu w 1963 – kościół pw. św. Krzyża, zwany także gimnazjalnym).
4) Gotyckie mosty (murowane z cegły) nad Sajną: Rybacki XIV w. (przy nim była Brama Rybacka), Niski oraz trzeci most z XIV w. (w znacznej części obsypany ziemią; przechodził przez zasypaną fosę biegnącą niegdyś po zachodniej stronie starego miasta. Most ten chroniła Brama Wysoka).
5) Fragment murów obronnych z XIV w.,
6) Spichlerz o konstrukcji ryglowej z XVIII w.,
7) Kolegium pojezuickie z końca XVIII w.,
8) Klasztor ss. katarzynek (obecnie misjonarek Świętej Rodziny) z początku XVII w. przebudowany w XIX w.,
9) stara plebania – rezydencja archiprezbitera z XV w., przebudowywana ok. 1700 r., także w XIX w.,
10) klasycystyczny ratusz z XIX w.,
11) trakt pielgrzymkowy z Reszla do Świętej Lipki o długości ok. 6 km, już od XV w. szli pątnicy w „łosierach” do sanktuarium maryjnego. Po hołdzie pruskim trakt łączył katolicką Warmię z protestanckimi Mazurami. W czasach biskupa Krzysztofa Andrzeja Szembeka, w latach 1733-1735 zostały wybudowane po obu stronach traktu barokowe kapliczki różańcowe. Wzdłuż alei rosną lipy. Zarówno kapliczki, jak i lipy, wpisane są do rejestru zabytków.

Poza zabytkami Reszla, udało Nam się zobaczyć Pałac rodu von Fischerów Lossainenów w Łężanach. Pałac został wybudowany w latach 1909-1911 w stylu neobarokowym przez Reinholda Fischera. Była to na planie prostokąta, bogato zdobiona budowla. We wnętrzach znajdowało się 27 pokoi, sala balowa i biblioteka, które były stylowo urządzone i wyposażone w wiele udogodnień, jak łazienki, elektryczność czy centralne ogrzewanie. II wojnę światową pałac, nie licząc zagrabienia mienia ruchomego, przetrwał w stanie nienaruszonym, a w okresie powojennym w jego murach utworzono Fundusz Wczasów Pracowniczych. W 1957 majątek wraz z licznymi zabudowaniami gospodarczymi przejęła Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie, obecny Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, która w pałacu prowadziła ośrodek stanowiący jej zaplecze badawczo-rozwojowe.
Rozległy park, który okala założenie pałacowe z pewnością pochodzi z wcześniejszego okresu niż sama budowla, o czym może świadczyć licznie tam występujący starodrzew, który datuje się na niemal dwa wieki. Samo założenie parkowe można podzielić na dwie części – bliższą pałacowi, gdzie zlokalizowane są ogrody, trawniki i alejki oraz dalszą, która od wschodu przechodzi w las. W części dalszej znajduje się czynna kaplica, która niegdyś pełniła funkcję rodowego mazuzoleum Fischerów i gdzie spoczywa Reinhold von Fischer-Lossainen.
W części południowej całego zespołu znajdują się liczne zabudowania gospodarcze, również bogato zdobione, wzniesione z charakterystycznej czerwonej cegły w stylu neogotyckim. Znajduje się wśród nich m.in. zabytkowy, zakończony schodkowym szczytem budynek starej kuźni wraz z warsztatem.

Z najnowszych ciekawostek dotyczących pałacu można wspomnieć fakt, że kręcono na jego terenie zdjęcia do filmu „Kamerdyner” wyprodukowanego w 2018 r.

W połowie trasy i po „owocnym” zwiedzaniu tylu obiektów urządziliśmy piknik na terenie pałacu. A po pikniku podjechaliśmy pod miejscowy sklep spożywczy, przed którym ukazała się Nam scenka z filmu „Wilkowyje”, tzn. miejscowi panowie na ławeczce popijający piwo :)

Na trasie mogliśmy podziwiać rozległe pola uprawne ze zbożem i kukurydzą oraz najnowsze maszyny rolnicze wykorzystywane przy żniwach.  Obok pracującego kombajnu, poruszały się cztery bociany w poszukiwaniu pożywienia.

Organizatorzy dziękują serdecznie uczestnikom za udział w wycieczce rowerowej, miłą atmosferą zapraszamy do /Zapraszamy do fotogalerii/ oraz na kolejne wyprawy rowerowe /Kalendarz imprez/. Najbliższa wycieczka planowana jest w dniu 23-08-2020 z cyklu Poznajemy Nasz Region pt. "Po ziemi Gminy Lubawa na rowerze" >>więcej informacji

Anna Kuźmowicz